مقدمه
اداره دانشگاهها به شیوه متمرکز پس از چندین سال نشان دادکه موسسات علمی و پژوهش با توجه به اهداف و ساختار خویش نيازبه عدم تمرکز دارند تا با بر خورداري از اختيارات بيشتر زمينه هاي استقلال دانشگاهها را فراهم سازندوبا ايجاد محيطي خلاق وپويا موانع وسازوکارهاي بروكراسي اداري را كنار زده و تنگ نظري هاي حاكم بر نظام ديوانسالاري دانشگاهها راكاهش دهند و آنها را براي مقابله با مشكلات هزاره سوم جهت توليد انبوه دانش، ديدگاههاي جديد و پژوهشهاي بنيادي و كاربردي آماده سازند از اين رو در سال۱۳۶۷ قانون تشكيل هياتهاي امناي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي و پژوهشي به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد
هدف از ایجاد چنین نهادی استقرار یک مرجع توانا در راس هرم سازماني دانشگاهها و موسسات آموزش عالي بود تا با توجه به ويژگي هاي خاص اين موسسات و ايجاد برنامه هايي نوين مبتني بر خلاقيت و نوآوري منجر به مسئوليت پذيري و پاسخگويي بيشتر به نيازهاي جامعه شود.
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامي ايران زمينه قانوني استقلال دانشگاهها را فراهم ساخت که اميد است با درايت و انجام امور کارشناسي اين مهم تحقق يابد.
تاریخچه
هیات امنا, برای اولین بار در ایران در اساسنامه دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) مصوب ۱۳۳۹ به عنوان رکن اول دانشگاه مطرح شد. اما اولين دانشگاهي که داراي هيات امنا شد, دانشگاه شيراز (پهلوي سابق) است. براساس قانون تاسيس اين دانشگاه که در سال ۱۳۴۳ به تصويب رسيد, هيات امنا نماينده قانوني دانشگاه بود و کليه امور علمي, فني, آموزشي, مالي, اداري و استخدامي دانشگاه نيز زير نظر آن اداره ميشد.